Σάββατο 27 Αυγούστου 2011

Μνήμη και Ιστορία. 27 Αυγούστου 1922

35Γράφει η Φωτεινή Τσιτσώνη – Καβάγια

Εκπαιδευτικός

 

«Και χτες, ήρθε στον ύπνο μου. Μου άπλωσε το χέρι και μου απίθωσε στη χούφτα το σπόρο ενός χωριού. Ένα χωριουδάκι μικρό, που χωρούσε στην απαλάμη μου, με την εκκλησιά του, με το σκολειό του, με τα σπίτια του, με τα περιβόλια και μου ’πε: φύτεψέ το! …κι ήταν ένα μικρό χωριουδάκι, σαν την αυγή, που κλωσούσε τον Ήλιο!».

Άραγε, στ’ αλήθεια, πόσοι ξεριζωμένοι, τότε, το 1922, που βίωσαν τη μικρασιατική καταστροφή, δεν είδαν ένα τέτοιο όνειρο στον ύπνο τους; Μήπως τάχα , όλοι δεν ονειρεύονταν ένα μικρό χωριό, δικό τους, καταδικό τους, με το σχολειό του, την εκκλησία του, με τα σπίτια του!

Κι ήταν όλα τόσο όμορφα εκεί! Η Σμύρνη, μια πόλη ιωνική, μαγική, με μεράκι ελληνικό και φινέτσα ευρωπαϊκή. Αρχόντισσα της Ανατολής, ένα μικρό Παρίσι, στα παράλια του Αιγαίου, δυτικά της Μ. Ασίας, απέναντι από τη Χίο. Το παρελθόν της ένδοξο αλλά τραγικό!

Στο μεγάλο λιμάνι της κατέληγαν όλοι οι θαλάσσιοι δρόμοι της Μεσογείου αλλά και οι χερσαίοι από την Κίνα και τις Ινδίες.

 

Οι Σμυρνιοί, έμποροι, επαγγελματίες, με μόρφωση και πνευματική ανάπτυξη. Αγαπούν τη μουσική, το θέατρο, τον αθλητισμό και το χορό.

Περίφημο σχολειό της πόλης η Ξακουστή Ευαγγελική Σχολή, εφάμιλλη της Μεγάλης του Γένους Σχολής της Κωνσταντινούπολης, όπου φοίτησε ο Αδαμάντιος Κοραής και άλλοι σπουδαίοι άνθρωποι του πνεύματος.

Σμύρνη! Ένα πολυπολιτισμικό κέντρο, ένα πάζλ από Αρμένιους, Άγγλους, Τούρκους, στο οποίο υπερισχύουν οι Έλληνες κι όπου παντρεύτηκε ο πολιτισμός μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Κι όλα αυτά ως τον Αύγουστο του 1922, που κυνηγημένοι σαν τα αγρίμια απ’ τα στρατεύματα του Κεμάλ Ατατούρκ πήραν το δρόμο της προσφυγιάς!

27 Αυγούστου 1922! Το στολίδι της Ανατολής παραδίνεται στις φλόγες της φωτιάς και του φανατισμού του Κεμάλ και των οπαδών του, που έκαναν στάχτη έναν πολιτισμό αιώνων.

Και ακολούθησαν εικόνες και σκηνές βίας και εξαθλίωσης, πόνου και δυστυχίας! 1,5 εκ. Έλληνες ξεριζώθηκαν από τις προγονικές τους πατρίδες, αποδεκατίστηκαν, όταν ξαφνικά οι φιλικοί τους γείτονες έγιναν εχθροί τους αδυσώπητοι και τους κατέστρεψαν.

Κι ύστερα, μόνοι κι εξουθενωμένοι αναζήτησαν ασφάλεια και προστασία. Όσοι απ’ αυτούς στάθηκαν τυχεροί, βρέθηκαν σ’ έναν τόπο ξένο , αναζητώντας ασφάλεια και στέγη , αντιμετωπίζοντας κι εκεί από τους ίδιους τους ομογενείς έναν δεύτερο διωγμό! Κόσμος αλαργινός αλλά και τόσο κοντινός, μιας γενιάς περασμένης, που σφράγισε με τα δεινοπαθήματά του ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας της πατρίδας μας!

Πρόσφυγες! Μήπως όμως και σήμερα δεν αντιμετωπίζουν αυτό το φαινόμενο εκατοντάδες συνάνθρωποί μας, που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, επειδή η ζωή τους είναι σε κίνδυνο λόγω πολεμικών συρράξεων, λόγω φτώχειας, με μοναδική ελπίδα την αναζήτηση ασφάλειας μιας καλύτερης ζωής σε κάποια άλλη χώρα;

Ξεκινούν με όνειρα και ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο. Τι έχουν ν’ αντιμετωπίσουν όμως εκεί όπου βρίσκονται; Ρατσιστική συμπεριφορά και βίαιη. Βοηθάει όμως αυτό στην πρόοδο μιας χώρας;

Οι πρόσφυγες χρειάζονται από εμάς μια καρδιά ανοιχτή, για να ζεσταθεί η δική τους. Χρειάζεται ν’ απαλύνει ο πόνος τους, να πάρουν κουράγιο.

Ζούμε σε μια μεσογειακή γωνιά της Γης, όπου επί χιλιάδες χρόνια συνθέτονταν ο πολιτισμός και όπου συνεχίζει να υπάρχει. Δεν μπορεί λοιπόν σήμερα να συναινούμε στον εξευτελισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων!